سرویس و خدمات پس از فروش
اهمیت سرویس و نگهداری آسانسور
آسانسور ماشینی ثابت و همیشگی برای جابجایی افراد بین طبقات ساختمان است. این تعریف مبین دو دلیل بسیار مهم برای اهمیت سرویس و نگهداری آسانسور است. اول اینکه آسانسور به عنوان یک ماشین دائمی که همه روزه مورد استفاده قرار می گیرد مانند هر ماشینی دیگری نیازمند بک برنامه جامع و منظم تعمیر و نگهداری است. دوم اینگه آسانسور وسیله ای است برای جابجایی انسان و این موضوع اهمیت سرویس آسانسور را به لحاظ ملاحظات ایمنی صد چندان میکند. در صورت عدم سرویس و نگهداری صحیح، اصولی و منظم، تنها می توان بروز حوادثی ناگوار و جبران ناپذیر را انتظار کشید. سرویس اسانسور باید توسط اشخاص مجاز، آموزش دیده و مجرب صورت گیرد.
سرویس ماهیانه آسانسور
همچنین شایان ذکر است که عدم انعقاد قرارداد سرویس و نگهداری رسمی با شرکت های واجد شرایط و مجاز، در صورت وقوع حوادث و خسارات مسئولیت قانونی را متوجه مدیر و مالکان ساختمان می نماید. سرویس آسانسور باید بصورت منظم ماهیانه، مطابق چک لیست های استاندارد صورت گیرد. در برخی از ساختمان ها با توجه به تعداد دستگاه آسانسور، ترافیک کاری و اهمیت کارکرد پیوسته دستگاه باید از سرویسکار مقیم مستقر در ساختمان استفاده شود.
تعمیر و نگهداری آسانسور
تعمیر و نگهداری آسانسور را می توان شامل برنامه سرویس و نگهداری منظم و همچنین تعمیرات کلی و اورهال دانست. در حقیقت سرویس و نگهداری ادواری آسانسور برنامه نگهداری پیشگیرانه ایست که در آن ضمن سرویس های لازم، بطور منظم بخش ها و قطعات گوناگون آسانسور مورد بازبینی و نظارت قرار میگیرند. تحت این شرایط چنانچه سرویسکار تشخیص دهد قطعه ای دارای نقص بوده یا به هر دلیل باید تعویض شود این کار برای پیشگیری از خرابی کل دستگاه و خاموشی آسانسور و یا بروز حوادث باید فورا انجام شود. هنگام بروز خرابی های اساسی آسانسور باید بنحو کامل تعمیر شود. تعمیراتی که بخش ها و تجهیزات عمده مانند موتور، ریل ها، درب ها و … را در بر می گیرند.

سرویس آسانسور شامل چیست؟
سرویس و نگهداری انواع آسانسور شامل همه مواردی می شود که در گذشت زمان نیاز به سرویس، شارژ یا تنظیم داشته و یا با گذشت زمان احتمال خرابی و از بین رفتن آنها وجود دارد. اصولا در فرایند نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه، با سرویس و بازدیدهای دوره ای قطعات و اجزا به دنبال کاهش احتمال وقوع خرابی یا شکست کل سیستم هستیم. سرویس آسانسور شامل انجام تعمیرات و بادیدهای دوره ای در بخش موتورخانه، چاه آسانسور، کابین و درب ها می باشیم.
بازدید موتورخانه آسانسور
در این بخش تمام موارد مربوط به موتور گیربکس، فلکه ها، ترمز، انکودر، و سایر متعلقات مکانیکال و الکتریکال وابسته باید سرویس و بازدید شوند. همچنین، جعبه تابلو فرمان، اجزا و قطعات الکتریکال داخل آن از قبیل کنتاکتورها، رله ها، ترمینال ها و … مورد بازدید و سرویس قرار می گیرند. در سرویس و نگهداری بخش موتورخانه آسانسور کششی اقلام بسیار زیادی از جمله گاورنر، پایه موتور، بافرهای موتور باید بازدید شوند. شرح کامل تمام موارد لازم در چک لیست سرویس و نگهداری آمد است.
بازدید ادوات چاه آسانسور
در سرویس چاه آسانسور کلیه ادوات مکانیکی و الکتریکی داخل چاه باید بازدید شوند. در مرحله سرویس مکانیکال در چاه آسانسور، زنجیر جبران و بست ها، پایه سوییچ ها، فلکه گاورنر، ضربه گیر چاه و … بازدید و سرویس می شوند. همچنین بتن سقف چاه از نظر ترک خوردگی باید هر ۶ ماه یکبار بازدید شود. پس از بازدیدهای مکانیکی نوبت به قطعات الکتریکی می رسد. در این مرحله کلیه قطعات الکتریکال داخل چاه آسانسور از قبیل تراول کابل، سوییچ ها و سنسورها، کنتاکت ها و … باید سرویس شوند.
سرویس کابین و قاب وزنه
بخش مهم دیگری در عملیات سرویس و نگهداری آسانسور به کابین و قاب وزنه مربوط می شود. در سرویس کابین آسانسور ابتدا ادوات و لوازم زیر و روی کابین از قبیل سربکسل ها، کفشک ها و … بازدید می شوند. در مرحله دوم باید کلیه لوازم و قطعات داخل کابین مانند شاسی فرمان، روشنایی، هواکش و … بررسی شود. در این بخش روشنایی اضطراری و زنگ هشدار اضطراری حتما بازدید می شوند.
سرویس درب کابین و طبقات
در سرویس درب کابین و طبقات آسانسور باید عملکرد مکانیکی و الکتریکی کلیه قطعات و متعلقات از قبیل موتور سردرب، سیم بکسل، قرقره ها، ریل ها و … بازدید و در صورت لزوم تنظیم و تعمیر شوند. همچنین عملکرد اجزای ایمنی مانند فتوسل و سنسور فشار باید بررسی شوند. همچنین عملکرد قفل درب های طبقات، دیکتاتورها، لقی شیشه و قاب پنجره، دستگیره و … از جمله موارد مهمی هستند که در سرویس درب های آسانسور لحاظ می شوند.
چک لیست سرویس و نگهداری آسانسور
بمنظور ایجاد نظم و جلوگیری از فراموش شدن بخش های مختلف در سرویس، معمولا یک چک لیست سرویس و نگهداری تهیه و در اختیار سرویسکار قرار می گیرد. سرویسکار پس از انجام عملیات سرویس دوره ای موارد صورت گرفته را در چک لیست درج نموده و به این صورت گزارش فنی کار تدوین می شود. بدین ترتیب در صورت لزوم می توان به چک لیست های تکمیل شده ماه های قبل رجوع کرد.
نمونه چک لیست سرویس و نگهداری آسانسور
چک لیست سرویس و نگهداری آسانسور باید شامل همه موارد مهم و الزامی باشد. ولی میتواند با توجه به شرایط و مشخصات آسانسور، همچنین الزامات فنی اختصاصی شرکت ها متفاوت باشد. به عبارتی دیگر یک چک لیست واحد برای تمام آسانسورهای وجود ندارد. در اینجا یک نمونه چک لیست سرویس و نگهداری آسانسور آورده شده که می تواند مبنایی برای انجام کارها بصورت عمومی باشد.
هزینه سرویس آسانسور
هزینه سرویس آسانسور از جمله مواردی است که در زمان انتخاب و خرید آسانسور مورد توجه قرار می گیرد. بعضی از سیستم های پیچیده آسانسور هزینه های بالایی برای سرویس و نگهداری به بهره برداران تحمیل می کنند. از سوی دیگر آسانسورهایی با کیفیت پایین و بکارگیری قطعاتی بدون عملکرد و دوام مناسب، هزینه های تعمیر و نگهداری را به شدت افزایش می دهند. یکی از مشکلات آسانسورهایی با سیستم های کنترل پیچیده و انحصاری، قیمت سرویس و نگهداری آنها است. برخی از شرکت های ارائه دهنده این نوع دستگاه ها خدمات انحصاری نیز ارائه می نمایند و بدین ترتیب هزینه های خدمات به شکل دراماتیکی افزایش می یابد. زیرا امکان تامین خدمات و قطعات یدکی از بازارهای در دسترس ممکن نیست.
بنابراین برای متعادل نگه داشتن هزینه های تعمیرات و نگهداری آسانسور پیشنهاد می شود از خرید آسانسورهایی با سیستم های پیچیده و انحصاری پرهیز شود. همچنین هزینه بیشتر در هنگام خرید آسانسور برای کیفیت بالاتر قطعات موجب صرفه جویی های خیلی بیشتر در هزینه های نگهداری و آسودگی خاطر بیشتر خواهد بود.
هزینه نگهداری آسانسور در آپارتمان
می توان هزینه نگهداری آسانسور در آپارتمان را به دو بخش تفکیک کرد. بخش اول هزینه های مربوط به سرویس های ادواری و لوازم مصرفی متداول در هزینه های جاری عمومی طبقه بندی می شد. بخش دیگر، هزینه های تعمیرات در مواقع خرابی تجهیزات اصلی، یا بازسازی و نوسازی آنها که هزینه های بیشتری دارند و بصورت موردی اتفاق می افتند. هزینه های بخش اول معمولا در هزینه شارژ ماهیانه لحاظ می شود و برعهده مصرف کنندگان آسانسور در کل ساختمان است. هزینه های تعمیرات موردی تجهیزات بر عهده دارندگان ساختمان یا در واقع مالکان است. بدین ترتیب تقسیم سهم هزینه مستاجر و مالک در آپارتمان نیز قابل تشخیص است.
قیمت ماهیانه سرویس و نگهداری آسانسور
سرویس و نگهداری آسانسور بصورت ماهیانه و منظم انجام می شود. اگرچه قرارداد سرویس بصورت سالیانه منعقد می شود و هزینه آن بسته به توافق یا بطور ماهیانه یا به هر نحو دیگر پرداخت می شود. منظور این است که نمی توان هزینه سرویس را فقط برای یک یا چند ماه تعیین کرد. از سویی این هزینه مربوط به صرفا خدمات است. در زمان سرویس هزینه لوازم مصرفی و قطعات یدکی جداگانه محاسبه شده و باید به سرویسکار پرداخت شود. در صورتی که به تشخیص سرویسکار قطعاتی معیوب نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند، هزینه جداگانه فاکتور می شود.
محاسبه هزینه سرویس و تعمیرات
مبنای محاسبه هزینه سرویس آسانسور مشخصات فنی،نوع و میزان ترافیک آسانسور است. البته عوامل گوناگونی بر هزینه سرویس تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارند. بعنوان مثال محل ساختمان، شرایط کار سرویسکار، زمان سرویس و … از جمله این موارد هستند.
در زیر مهمترین فاکتورهای موثر در محاسبه سرویس آسانسور فهرست شده اند.
- نوع مکانیزم آسانسور
- تعداد آسانسور در ساختمان
- ترافیک آسانسور
- نوع ساختمان و کاربری آن
- تعداد توقف دستگاه
- طول مسیر جابجایی
- نوع موتور و تجهیزات محرکه
- آسانسور با موتورخانه یا روملس
- سیستم درب های آسانسور
- محل ساختمان (داخل شهر یا خارج از آن)
- زمان امکانپذیر برای سرویس (عادی یا زمان های خاص یا شبانه)
- سرویس لازم به هماهنگی یا بدون نیاز به هماهنگی
- سال ساخت آسانسور
- سرویس دوره ای عادی یا سرویس مقیم
- تعرفه سرویس و نگهداری آسانسور
در بخش قبل مبنای محاسبه هزینه آسانسور و عوامل موثر بر آن شرح داده شد. اما اینکه بر اساس مشخصات فوق الذکر هزینه سرویس چگونه محاسبه می شود پرسشی دیگر است. ابتدای امر لازم به توضیح است که هیچ تعرفه لازم الاجرایی برای تعیین هزینه سرویس آسانسور وجود نداشته و مبلغ مورد نظر توافقی است بین کارفرما و شرکت سرویسکار. اما برای به دست آوردن قیمتی منصفانه که جانب کارفرما و سرویسکار را رعایت نموده و مسائل گوناگون دخیل در هزینه ها در آن ملاحظه شده باشد می توان به تعرفه سرویس و نگهداری آسانسور رجوع نمود.
نرخنامه سرویس و نگهداری آسانسور سندیکا
ماخذ محاسبه هزینه سرویس و نگهداری آسانسور در اکثر موارد تعرفه ای است که توسط سندیکای آسانسور بصورت سالیانه تنظیم می شود. این تعرفه تحت عنوان نرخنامه سرویس و نگهداری آسانسور مصوب سندیکای صنایع آسانسور و پله برقی است و به لحاظ کارشناسی قانونی مورد استناد قرار می گیرد. در نرخنامه سندیکا هزینه سرویس آسانسورهای کششی عادی برای ساختمان های گوناگون و مشخصات آسانسور متفاوت محاسبه شده که می تواند مرجع تعیین قیمت سرویس آسانسور قرار گیرد.
قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور
انجام کار سرویس آسانسور یک کار تخصصی استاندارد شده است که باید از طریق صاحبان صلاحیت قانونی صورت پذیرد. این کار می بایست در چهارچوب یک قرارداد رسمی مشخص مطابق دستورالعمل های قانونی با توجه به شرایط اعلام شده از سوی نهادهای مرجع و سندیکای آسانسور تدوین شود. قرارداد سرویس آسانسور ضمن مشخص نمودن حدود کار و مسئولیت های طرفین، بار حقوقی داشته و در هر ساختمانی که دارای آسانسور فعال است باید بصورت رسمی تنظیم شده باشد.
چنانچه آسانسوری در ساختمان در حال بهره برداری باشد و تحت قرارداد مشخصی برای سرویس و نگهداری نباشد مسئولیت حوادث احتمالی برعهده مالکان و مدیران ساختمان است. قرارداد سرویس آسانسور باید با یک شرکت واحد صلاحیت قانونی منعقد شود و مسئولیت ها و وظایف طرفین قرارداد بطور کامل انجام شود.مدت زمان سرویس در قرارداد
قراردادهای سرویس و نگهداری آسانسور با مدت زمان یک سال منعقد می شوند. سرویس دوره ای موضوع قرار داد بصورت ماهیانه در طول یک سال انجام خواهد شد. به عبارتی هر قرار داد یک ساله شامل ۱۲ مرتبه سرویس در ۱۲ ماه سال می باشد. باید از انجام سرویس های موردی بدون قرار داد یا قراردادهای از یک خرابی تا خرابی دیگر امتناع شود.
سرویس و نگهداری آسانسور هیدرولیک
سرویس و نگهداری آسانسور هیدرولیک شباهت ها و تفاوت هایی با سرویس آسانسورهای کششی دارد. در آسانسورهای هیدرولیک، تجهیزات اصلی شامل پاوریونیت، جک، شلنگ ها و روغن باید بازدید و در صورت لزوم تعمیر شوند. سرویس سیستم های هیدرولیک مستلزم آگاهی و آشنایی سرویسکار به تجهیزات و مبانی سیستم هیدرولیک دارد. به عبارت دیگر هر سرویسکاری نمی تواند کار نگهداری و تعمیرات آسانسور هیدورلیک را انجام دهد. از سوی دیگر دخالت افرادی که صرفا تخصص هیدرولیک دارند ولی صلاحیت لازم برای سرویس آسانسور را ندارند یک اشتباه بزرگ است.
با توجه به شناخت نسبتا کمتر سرویسکاران آسانسور از سیستم های هیدرولیک نقش شرکت های سازنده تجهیزات هیدرولیک در سرویس و نگهداری این نوع آسانسور پررنگ تر است. همچنین بهتر است مشخصات فنی و دستورالعمل های استاندارد کاملی از سوی سازندگان یا عرضه کنندگان قطعات در اختیار اکیپ های سرویس قرار گیرد.
سرویس آسانسور هیدرولیک
سرویس آسانسور هیدرولیک شامل چه مواردی است؟
در سرویس آسانسور هیدرولیک همانطور که گفته شد باید مواردی به غیر از بخش های عمومی بازدید و تعمیر شوند. بخش های اختصاصی در سرویس و نگهدرای آسانسور هیدرولیک را می تواند بصورت خلاصه شامل موارد زیر دانست:
- بازدید سطح شفت جک
- بررسی هد سیلندر از نظر میزان نشتی روغن
- بازدید و کنترل اتصالات راپچرولو به جک
- کنترل اتصال شلنگ در هر دو سمت
- بازرسی طول شلنگ از نظر نشتی و شکستگی
- کنترل میزان روغن پاوریونیت
- کنترل کیفیت روغن هیدرولیک
- عملکرد شیر کنترل و سلنوئیدها
- عملکرد الکتروموتور
- بررسی کارکرد پمپ هیدرولیک
- بررسی سوییچ های فشار
- عملکرد هند پمپ
- تنظیمات شیر کنترل
- تنظیم شیر فشار شکن
- بررسی عملکرد شیر قطع جریان
- کنترل فلکه و سیم بکسل ها
- بازدید کفشک ها و رولرها
- بررسی عملکرد پاراشوت
مقایسه سرویس آسانسور هیدرولیک و کششی
یکی از معیارهای مهم در مقایسه فنی و اقتصادی تجهیزات و ماشین آلات، مسائل مربوط به نگهداری و تعمیرات آنها است. این موضوع در مقایسه سیستم های کششی و هیدرولیک آسانسور نیز مطرح می شود. سرویس آسانسور را می توان برای این دو سیستم از چند منظر گوناگون مورد مقایسه قرار داد. اگر در مرحله اول مساله ایمنی را مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که سرویس و تعمیرات آسانسورهای هیدرولیک امنیت بیشتری برای سرویسکار دارد. دلیل این موضوع به نحوه و جانمایی تجهیزات نیرو محرکه باز میگردد.
موتور آسانسور در سیستم های کششی معمولا در بالای چاه قرار می گیرد. در سیستم های بدون موتورخانه که موتور در بالاترین قسمت چاه تعبیه شده کار تعمیرات روی موتور می تواند بسیار خطرناک باشد. از سوی دیگر در آسانسورهای هیدرولیک پاوریونیت در تراز پایین ترین طبقه مستقر شده و اصطلاحا پای سرویسکار روی زمین است. همچنین در آسانسورهای هیدرولیک وزنه تعادل که یکی از عوامل بروز خطر داخل چاه آسانسور است حذف می شود. از منظر دیگر درست به همین دلایل سرویس و نگهدرای آسانسورهای هیدرویلک ساده تر است و در زمان کمتری انجام می شود. این موضوع باعث می شود تا هزینه سرویس نیز کاهش یابد.